«Οι Αρχαίοι Έλληνες μας άφησαν και φυτική διαθήκη»

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2007

Αρ. Φύλλου:18.761.

ΕΡΕΥΝΑ 40 ΕΤΩΝ ΣΕ ΕΚΘΕΣΗ
«Οι Αρχαίοι Έλληνες μας άφησαν και φυτική διαθήκη»

Της Μαίρης Αδαμοπούλου . Nάρθηκα (Ferula communis)

«Στον βλαστό ενός τεράστιου νάρθηκα (Ferula communis) ο Προμηθέας, σύμφωνα με τον μύθο, μετέφερε στον άνθρωπο τη φωτιά που έκλεψε από τους θεούς», λέει ο Έλμουτ Μπάουμαν δίπλα στη φωτογραφία του φυτού του οποίου «το στέλεχος περιέχει εύφλεκτη ψίχα που καίγεται αργά» Σαράντα χρόνια κατέγραφε τα φυτά της ελληνικής αρχαιότητας που έχουν φτάσει ώς τις μέρες μας ο Ελβετός Έλμουτ Μπάουμαν Η χαμολεύκη έκοβε τον βήχα. Τα σαρκώδη φύλλα του αμάραντου σταματούσαν τον οξύ πόνο της ωτίτιδας, ενώ το περδικάκι το χρησιμοποίησε ο Περικλής για να γιατρέψει τα τραύματα ενός σκλάβου που γκρεμίστηκε στο εργοτάξιο του Παρθενώνα. Είναι μερικά μόνο από τα φυτά, βότανα και λουλούδια, που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ιατρική, στον καλλωπισμό (με τις ρώγες της αβρουνιάς, για παράδειγμα, εξαφάνιζαν τις φακίδες), στον μύθο (από πουρδαλιά είχε φτιάξει η Αριάδνη τον μίτο που οδήγησε το Θησέα έξω από τον λαβύρινθο) ακόμη και στην τέχνη (το χρυσό στεφάνι του Φιλίππου αντέγραφε φύλλα και άνθη σμυρτιάς) στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Και τα οποία φυτρώνουν ακόμη και σήμερα. Φως στην άγνωστη σημασία τους για τους σύγχρονους Έλληνες έρχεται να ρίξει η έρευνα του επίτιμου διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής της Βασιλείας Έλμουτ Μπάουμαν προσφέροντας μια γεύση στους επισκέπτες του Κέντρου Γαία της Κηφισιάς μέσα από εντυπωσιακές έγχρωμες φωτογραφίες των βοτάνων των αρχαίων Ελλήνων. «Η Ελλάδα με 6.000 είδη φυτών είναι σχετικά με την έκτασή της η πιο φυτοπλουσιοπάροχη χώρα στην Ευρώπη», λέει στα «ΝΕΑ» ο 91χρονος σήμερα ερευνητής, σε άπταιστα ελληνικά (!), που εδώ και τέσσερις δεκαετίες οργώνει την Ελλάδα με μοναδικό στόχο να ταυτίσει τα φυτά που συναντά στις αρχαίες πηγές - από τον Όμηρο έως το Θεόφραστο και το Γαληνό- με εκείνα που επέζησαν στην ελληνική γη. «Δεν ήταν εύκολο, καθώς καθημερινά όλο και χάνονται κάποια είδη, αν και υπάρχουν ορισμένα που έχουν αντέξει 15.000 χρόνια», εξηγεί ο ερευνητής, ο οποίος έχει ανακαλύψει ώς και ένα είδος Οροβάγχης που πήρε τιμητικά το όνομά του (Οrobanche baumanniorum). Στις περισσότερες από τις 80 φωτογραφίες που για πρώτη φορά βγάζει από το αρχείο του ο Έλμουτ Μπάουμαν - φτάνουν τις 20.000 διαφάνειες που αυτή τη στιγμή ψηφιοποιούνται στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, όπου τις έχει δωρίσει- οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν πως με το λυχαναράκι «γιατρεύονταν καρκινώματα και εγκαύματα», πως με ρόφημα από πλευριτόχορτο αντιμετωπιζόταν ο ίκτερος και και πως το λάδανο, το ρετσίνι της κρητικής λαδανιάς ζυμωμένο με ροδοαλοιφή και κρασί, έδινε ένα μείγμα αποτελεσματικό κατά της τριχόπτωσης! Πόσο κοντά στην επιστημονική αλήθεια είναι όλα αυτά; «Γενικώς τόσο οι βοτανολόγοι όσο και οι αρχαιολόγοι έχουν αποδεχτεί τα αποτελέσματα της έρευνάς μου με κάποιες διορθώσεις», λέει ο κ. Μπάουμαν, που παραδέχεται ότι έχει χρησιμοποιήσει κατά περίπτωση και φαντασία για να ανασυνθέσει το παρελθόν της ελληνικής χλωρίδας